บทที่ 2 ปัญหาการเขียนโปรแกรมโดยใช้โปรแกรมย่อย

ปัญหาการเขียนโปรแกรมโดยใช้โปรแกรมย่อย

ในการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์จะประกอบด้วยคำสั่ง (Statement) หลายๆ คำสั่งมาต่อเรียงกัน ถ้าหากต้องการรวมหลายๆ คำสั่งให้เป็นคำสั่งใหม่สามารถทำได้โดยการสร้างเมธอด (Method) เมื่อมีการเรียกเมธอดที่สร้างขึ้นมาทำงาน คำสั่งต่างๆ ที่รวมอยู่ในเมธอดนั้นจะถูกเรียกใช้งานอัตโนมัติ การสร้างเมธอดขึ้นมาใช้งานนี้สามารถช่วยลดการเขียนโค้ดโปรแกรมที่ซ้ำซ้อนได้ ทำให้สะดวกในการแก้ไขโปรแกรมในภายหลัง

ในการออกแบบโปรแกรมผู้เขียนโปรแกรมมักจะแบ่งปัญหาออกเป็นส่วนๆ แล้วให้โปรแกรมหลักเรียกส่วนๆ ของโปรแกรมนั้นขึ้นมาทำงาน ส่วนของโปรแกรมเหล่านี้ก็คือเมธอดนั่นเอง แต่ภาษาบางภาษาอาจะเรียกว่าโปรแกรมย่อย หรือซับรูทีน (Subroutine) บางภาษาเรียกว่า โปรแกรมย่อย (Procedure) หรือฟังก์ชั่น (Function) เป็นต้น

สำหรับในบทนี้จะขอเน้นการศึกษาเกี่ยวกับปัญหาของการเขียนโปรแกรมโดยใช้เมธอดในกรณีต่างๆ เพื่อให้นักศึกษาได้เห็นภาพของปัญหาของการเขียนโปรแกรมเชิงโครงสร้างซึ่งนักศึกษาจะได้นำไปต่อยอดในการเขียนโปรแกรมเชิงวัตถุ เนื่องจากการเขียนโปรแกรมเชิงวัตถุนั้นพื้นฐานที่สุดก็คือเรื่อง “วัตถุ” โดยที่ส่วนประกอบของวัตถุจะประกอบไปด้วย พฤติกรรม(เมธอด) และคุณสมบัติของวัตถุ (พร็อพเพอร์ตี้) ดังนั้นนักศึกษาควรต้องมีความอดทน ค่อยๆ ทำความเข้าใจศึกษาเรื่องของเมธอดไปทีละส่วนเพื่อความเข้าไปในการเขียนโปรแกรมเชิงวัตถุต่อไป

แนวคิดเกี่ยวกับเรื่องของเมธอดหรือฟังก์ชั่นในที่นี้นั้นเราจะสนใจประเด็นอยู่ 3 ประเด็น คือ

1. ค่าที่เราต้องส่งเข้าไปในฟังก์ชั่น (อาร์กิวเมนต์ )
2. ค่าที่ฟังก์ชั่นต้องส่งกลับออกมาให้เรา (Return)
3. และหากเป็นฟังก์ชั่นของระบบซึ่งในกระบวนการทำงานในฟังก์ชั่นจะทำงานเช่นไรก็ไม่จำเป็นที่จะต้องทราบ (Process)

หากจะเปรียบเทียบกับกระบวนการทำงานของคอมพิวเตอร์แล้ว การที่จะส่งค่าเข้าไปเพื่อประมวลผลนั้นก็คือการ Input ค่าเข้าไป และการที่เมธอดได้ส่งค่ากลับนั้นหมายถึงการ Output  ส่วนกระบวนการภายในเมธอดเพื่อให้ได้ Output ออกมานั้นจะเรียกการ Process  ดังภาพ

สำหรับหลักในการตั้งชื่อเมธอดนั้น เนื่องจากเมธอดคือ พฤติกรรมที่บ่งบอกการทำงานของวัตถุ ดังนั้นหากต้องการตั้งชื่อของเมธอดให้เป็นไปตามแนวคิดการเขียนโปรแกรมเชิงวัตถุส่วนมากแล้วจะตั้งชื่อให้แสดงถึงพฤติกรรมซึ่งจะใช้คำกริยาบอกอาการของวัตถุ เช่น doGrade() getData() SaveData()

ประเภทของเมธอดหรือโปรแกรมย่อย.

สำหรับเมธอดในภาษา Vb.NET เราสามารถแบ่งได้ตามพฤติกรรมการส่งค่ากลับได้ 2 ประเภท คือ  โปรแกรมย่อยชนิดไม่คือค่ากลับ  (Sub Routine) และ โปรแกรมย่อยชนิดคือค่ากลับ (Function)  

1. การใช้งานโปรแกรมย่อยชนิด Sub Routine เป็นโปรแกรมย่อยที่เมื่อจบการทำงานแล้ว จะไม่มีการส่งผล การทำงานกลับมาให้ทราบ จึงมักเขียน Sub Routine ที่ต้องการเฉพาะผลของงาน แต่ไม่ต้องการเน้นผลลัพธ์การทำงานกลับมาให้ ซึ่งในบางครั้งอาจจะเรียกว่า Procedure

รูปแบบการประกาศเมธอด

|1|        Sub    ชื่อของเมธอด ([รายการพารามิเตอร์])

|2|                          

|3|                 ...ประโยคคำสั่ง....

|4|                 

|5|        End Sub

ตัวอย่างที่ 1 เป็นการเขียนชุดคำสั่งของโปรแกรมย่อยชนิดไม่คืนค่ากลับ โดยการทำงานของตัวอย่างนี้เพื่อให้กลุ่มของ Textbox มีสถานะทำงานหรือไม่ทำงานในตัวอย่างนี้จะเห็นว่าจะต้องสร้างโปรแกรมย่อยชนิดไม่คืนค่า (Sub routine) โดยไม่มีการส่งผ่านค่าของตัวแปรพารามิเตอร์ ซึ่งกรณีดังกล่าวจะต้องเขียนโปรแกรมออกเป็น 2 เมธอด คือ

การเขียนโค้ดคำสั่งเมธอดแบบไม่ส่งค่ากลับ

|1|         Sub enableObjectTrue()

|2|             txtScore1.Enabled = True

|3|             txtScore2.Enabled = True

|4|             txtScore3.Enabled = True

|5|             txtScore4.Enabled = True

|6|             txtScore5.Enabled = True

|7|             txtScore6.Enabled = True

|8|             txtScore7.Enabled = True

|9|             txtScore8.Enabled = True

|10|            txtScore9.Enabled = True

|11|            txtScore10.Enabled = True

|12|        End Sub

|13|        '--------------------------------------

|14|        Sub enableObjectFalse()

|15|            txtScore1.Enabled = False

|16|            txtScore2.Enabled = False

|17|            txtScore3.Enabled = False

|18|            txtScore4.Enabled = False

|19|            txtScore5.Enabled = False

|20|            txtScore6.Enabled = False

|21|            txtScore7.Enabled = False

|22|            txtScore8.Enabled = False

|23|            txtScore9.Enabled = False

|24|            txtScore10.Enabled = False

|25|        End Sub

จาก 2 เมธอดในโค้ดด้านบน โปรดสังเกตหน้าที่ของเมธอดจะมีหน้าที่คล้ายกันคือ การกำหนดค่าสำหรับคุณสมบัติ Enable เพื่อสั่งให้ Textbox  มีสถานะทำงานในเมธอด enableObjectTrue และสถานะที่ไม่ทำงานในเมธอด enableObjectFalse ด้วยหน้าที่ทั้งสองเมธอดนี้มีความซ้ำซ้อนกัน ดังนั้นนักศึกษาสามารถปรับปรุงการเขียนโค้ดใหม่ให้เหลือเพียงเมธอดเดียว คือเมธอด enableObject โดยให้รับค่าผ่านตัวแปรพารามิเตอร์ที่มีชื่อว่า prmVal  ซึ่งตัวแปรนี้จะรับค่าคือ True หรือ False  ดังโค้ดด้านล่าง

การปรับปรุงเมธอดเพื่อให้รับค่าผ่านตัวแปรพารามิเตอร์

|1|         Sub enableObject(prmVal As Boolean)

|2|             txtScore1.Enabled = prmVal

|3|             txtScore2.Enabled = prmVal

|4|             txtScore3.Enabled = prmVal

|5|             txtScore4.Enabled = prmVal

|6|             txtScore5.Enabled = prmVal

|7|             txtScore6.Enabled = prmVal

|8|             txtScore7.Enabled = prmVal

|9|             txtScore8.Enabled = prmVal

|10|            txtScore9.Enabled = prmVal

|11|            txtScore10.Enabled = prmVal

|12|        End Sub

การเรียกใช้เมธอดนี้สามารถเรียกใช้ผ่านเหตการณ์ต่างๆ จากฟอร์มซึ่งในตัวอย่างต่อไปนี้จะเป็นการเรียกเมธอด ผ่านเหตุการณ์เมื่อมีการโหลดของฟอร์ม โดยจะส่งค่าอาร์กิวเมนต์เข้าไปคือค่า  False

การเรียกใช้เมธอดและการส่งค่าอาร์กิวเมนต์

|1|         Private Sub Form1_Load() Handles MyBase.Load

|2|    

|3|             enableObject(False)

|4|    

|5|         End Sub